از آن‌جایی که آب، سیال اصلی حاضر در بویلر یا دیگ بخار است، مسیر گردش و جریان آن اهمیت بسیار زیادی دارد و یکی از دسته‌بندی‌های بسیار مهم در بویلرها دسته بندی بویلرها بر اساس مسیر حرکت جریان و گردش آب است.

در برخی موارد از بخار برای افزایش رطوبت حین با گرمایش استفاده می‌کنند. مثلاً بخار برای رطوبت دهی در ساخت صفحات نازک کاربرد دارد، به نحوی که آن صفحه روی غلتک‌هایی با سرعت بالا حرکت می‌نماید فارغ از این که پاره شود. دیگر کاربرد در پلت میل است. پلت میل‌ها بیشتر غذای دام را به طور قرص یا این که ساچمه تولید می‌نمایند.

دیگ‎های بخار واترتیوب به منظور به گردش در آوردن گازهای داغ در اطراف لوله‎های پر از آب طراحی شده‎اند.لوله‎ها بین یک هدر بالا به نام درام بخار و یک یا چند هدر پایین قرار گرفته‎اند.

تک پاس: نسل اول بویلرهای زغال‌سنگ سوز لوکوموتیوهای بخار از این گونه بوده‌اند که در آن‌ها گازهای ناشی از احتراق مسیر دیگ را یک بار طی می‌کند و سپس وارد دودکش می‌شود. این گونه از بویلرها دیگر ساخته نمی‌شوند.

مشعل پودر کننده سوخت با بخار مشعلی برای احتراق سوخت که در آن سوخت توسط حرارت بخار تبدیل به ذرات ریز می شود. این عمل ممکن است در داخل یا خارج مشعل صورت پذیرد. 

دیگ بخار یکی از اساسی‌ترین تجهیزات در بسیاری از صنایع و فرآیندهای صنعتی است، اما مانند هر سیستم دیگری مزایا و معایب خاص خود را دارد.

کاربرد: دیگ بخار لوله آتشین معمولاً برای اهداف گرمایشی مورد استفاده قرار می‎گیرد؛ در حالی که دیگ بخار لوله آبی برای تأمین برق و حرارت استفاده می‎شود.

مزایا: – تولید بخار با کیفیت و سرعت بالا. – طراحی مناسب برای کاربردهای صنعتی بزرگ.

وقتی بخار توسط دیگ تأمین می گردد، همیشه سیستم بسته است و باید کندانسیت در هنگام برگشت به دیگ بخار تا حد امکان گرم باشد. از سوی دیگر، برای جلوگیری از بروز پدیدۀ کاویتاسیون یا تبخیر ناگهانی کندانسیت در سمت مکش پمپ، باید آن را چند درجه مادون سرد کرد.

در داخل محفظه احتراق دو مرحله بنیادی برای رسیدن به این هدف باید اتفاق بیوفتد.

بازده اين نوع ديگ پايين تر بوده و تعميرات و نگه داری آن نيز وقت گيرتر و پرهزينه تر است.

منبع : کتاب تاسیسات ساختمان – مهندس کاشانی حصار و اطلاعات نویسنده

مرجع کاربردی بویلرهای آبگرم و دیگ بخار صنعتی. نشر نوآور

بخار آب کلیک کنید تولید شده از طریق لوله‌ها به یک مخزن خصوصی ارسال می‌شود. این مخزن به دلیل استحکام بسیار خوبی که دارد، می‌تواند فشار بالا را تحمل کند. اما در صورتی که فشار درون این مخزن به حداکثر مجاز برسد، شیرهای ایمنی مخزن کمی از بخار موجود را به سمت خارج از دیگ بخار هدایت می‌کنند تا به سیستم تعادل بازگردد.